Là cha mẹ, ai cũng mong con tự tin giao tiếp và học tốt tiếng Anh. Tuy nhiên, quỹ thời gian mỗi ngày luôn hạn hẹp: đưa đón con, công việc, việc nhà… Vì vậy, cách tiếp cận phù hợp nhất không phải là “nhồi nhét” kiến thức, mà là tạo một thói quen học đều đặn, nhẹ nhàng và gắn với đời sống. Bài viết dưới đây Gemi Đức trình bày chi tiết, từng bước rõ ràng để bạn có thể bắt đầu ngay hôm nay và duy trì bền vững, dù chỉ với 20–30 phút mỗi ngày.
Vai trò của tiếng Anh hiện nay?
Thời đại 5.0, mọi nơi trên thế giới đến gần nhau thông qua internet, và chìa khóa để mở cánh cửa kết nối với thế giới là ngôn ngữ. Và hiện nay, tiếng Anh là ngôn ngữ được sử dụng nhiều nhất trên thế giới. Bởi vậy, chỉ trong 5-10 năm nữa thôi, nếu không có tiếng anh con bạn sẽ thụt lùi với bạn bè đồng trang lứa cả quãng đường dài.
Vai trò của tiếng anh trong việc đồng hành cùng con học tiếng anh mỗi ngày như thế nào?
Lợi ích khi con làm chủ được tiếng Anh
Tiếng Anh là chiếc chìa khóa mở ra nhiều cánh cửa học tập và việc làm. Khi biết tiếng Anh, con có thể tiếp cận kho tài liệu khổng lồ từ sách, video, khóa học trực tuyến cho đến các diễn đàn học thuật quốc tế.
- Biết tiếng Anh cho con được mở mang kiến thức dễ dàng: nhiều nguồn học liệu miễn phí, sinh động như truyện theo cấp độ, bài nghe ngắn, hoạt động tương tác… đều dùng tiếng Anh, giúp con tăng hứng thú và tự tin khi tiếp xúc với ngôn ngữ.
- Tương lai được làm việc trong môi trường chuyên nghiệp, quốc tế: một ngày không xa tiếng Anh xuất hiện ở nhiều khâu: đọc email, môi trường làm việc, trao đổi, hội thảo… Nếu con được rèn thói quen nghe – nói – đọc – viết ngay từ sớm, con không chỉ dùng ngôn ngữ để giao tiếp mà còn hình thành cách học có kế hoạch.
- Giúp con tự tin hơn: khi nghe hiểu và nói được những câu đơn giản, con bớt ngại giao tiếp, mạnh dạn kết bạn, sẵn sàng tham gia các hoạt động câu lạc bộ hay chương trình giao lưu. Cảm giác “mình làm được” rất quan trọng: mỗi ngày con đọc thêm vài dòng truyện, nghe trọn một đoạn hội thoại, hay tự giới thiệu trôi chảy hơn hôm trước—tất cả góp lại thành sự tự tin bền vững.
Con không biết tiếng Anh cũng chẳng sao?
Việc không học tiếng Anh không phải là “thảm họa”, nhưng chắc chắn làm hẹp lại cơ hội. Con sẽ khó tiếp cận tài liệu cập nhật, khó tham gia các cuộc thi hoặc dự án có yêu cầu sử dụng tiếng Anh.
Khi bước vào các bậc học cao hơn, con phải bắt đầu lại từ mức cơ bản, mất nhiều thời gian để làm quen, trong khi bạn bè đã đi trước một đoạn.
Tâm lý e dè khi gặp người nước ngoài, khi phải đọc một văn bản tiếng Anh hay trình bày trước lớp dễ khiến con tránh né cơ hội trải nghiệm. Vì vậy, đầu tư sớm và đều đặn sẽ giúp con nhẹ nhàng hơn về sau.
Bí quyết đồng hành cùng con học tiếng Anh hiệu quả
Đồng hành tiếng Anh với con chắc chắn hiệu quả khi ba mẹ áp dụng những bí quyết mà Gemi Đức chia sẻ dưới đây. Rất rất nhiều ba mẹ đã thành công trong việc đồng hành cùng con học tiếng Anh và mình tin các ba mẹ đang đọc bài viết này đều có thể làm được hết.
Tạo môi trường học tập tích cực
Việc đầu tiên là biến thời gian học tiếng Anh thành khoảng thời gian dễ chịu. Thay vì ngồi hàng giờ trước bàn học, hãy bắt đầu bằng những khoảng ngắn 10–15 phút, nhưng diễn ra đều đặn mỗi ngày. Con sẽ tiếp thu tốt hơn khi không bị mệt mỏi.
Mách nhỏ:
Nghe nhạc mỗi ngày để kích thích não bộ của con hứng thú việc học tiếng Anh: Bạn có thể mở một bài hát thiếu nhi bằng tiếng Anh vào buổi sáng, cùng con hát một đoạn điệp khúc, sau đó nhắc lại hai đến ba cụm từ đơn giản trong bài. Cách học này vừa tạo không khí vui vẻ, vừa giúp con làm quen âm thanh và ngữ điệu tự nhiên.
Tài liệu cần phù hợp với lứa tuổi và trình độ: với trẻ mầm non và tiểu học đầu cấp, ưu tiên sách nhiều tranh, câu ngắn, nội dung lặp lại. Khi con lớn hơn, chuyển dần sang truyện theo cấp độ, video ngắn theo tình huống hàng ngày như chào hỏi, mua sắm, hỏi đường.
Nghe và nói là nền tảng: Trước một đoạn hội thoại, hãy cho con nghe vài lượt để quen âm. Sau đó, cả hai cùng nhắc lại những cụm từ ngắn như “Can I have…?”, “I like…”, “Where is…?” và dùng ngay trong sinh hoạt gia đình.
Ví dụ, khi lấy nước, con có thể nói “Can I have some water?”; khi bày bàn ăn, con nói “Here is your spoon.” Khi ngôn ngữ gắn với hoạt động thật, con sẽ nhớ lâu hơn và dần hình thành phản xạ.
Không gian học cũng nên được sắp xếp gọn gàng và dễ bắt đầu: một góc nhỏ có ánh sáng đủ, một chiếc loa nhỏ hoặc tai nghe, sổ ghi chép và bút dạ để làm thẻ từ.
Khi mọi thứ luôn sẵn sàng, con chỉ cần ngồi xuống là có thể mở sách, bật audio và bắt đầu học ngay, không mất thời gian chuẩn bị. Hãy cố định khung giờ, chẳng hạn 7:00 sáng nghe 5–10 phút, 19:30 tối đọc truyện 10–15 phút. Sự đều đặn quan trọng hơn thời lượng dài.
Đồng hành cùng con mỗi ngày
Đồng hành không có nghĩa là ngồi cạnh con suốt buổi học; đó là cùng con thiết kế một lịch học nhỏ, động viên đúng lúc và điều chỉnh khi con gặp khó.
Bạn có thể dùng nguyên tắc “1–1–1” cho mỗi ngày: một hoạt động nghe, một hoạt động nói, một hoạt động đọc hoặc viết ngắn. Ví dụ, buổi sáng nghe một bài hát và bắt chước hai câu; buổi chiều luyện nói theo tranh; buổi tối đọc hai trang truyện rồi viết ba câu nhật ký về ngày hôm nay. Cách chia nhỏ này giúp con không bị quá tải nhưng vẫn chạm đến đủ bốn kỹ năng.
Khích lệ đúng cách rất quan trọng: Thay vì khen “con thông minh”, hãy khen nỗ lực cụ thể: “Hôm nay con phát âm âm /s/ rõ hơn hôm qua”, “Con đã đọc hết hai trang mà không bỏ cuộc”. Bạn có thể chuẩn bị một bảng theo dõi thói quen dán trên tường, mỗi lần con hoàn thành mục tiêu ngày sẽ dán một sticker. Khi đủ mười sticker, cả nhà cùng thưởng một hoạt động con yêu thích như đi công viên hoặc chọn một cuốn sách mới. Cách làm này giúp con thấy quá trình mình đang đi, không chỉ kết quả cuối cùng.
Tuyệt đối tránh so sánh con với “con người ta”: mỗi trẻ có tốc độ khác nhau và xuất phát điểm khác nhau. So sánh chỉ khiến con tự ti và ngại học. Hãy so sánh con của hôm nay với con của tuần trước.
Ví dụ, ghi lại một đoạn video ngắn 30–60 giây con tự giới thiệu vào cuối mỗi tuần. Sau một tháng, mở lại để cả nhà xem sự tiến bộ. Con sẽ thấy mình nói tự nhiên hơn, ít ngập ngừng hơn, và đó là động lực tốt nhất để con tiếp tục.
Lắng nghe cảm xúc của con giúp buổi học hiệu quả hơn: Nếu con nói “đoạn nghe này khó quá”, đừng vội ép học tiếp; hãy chuyển sang bản chậm hơn hoặc chọn chủ đề con thích. Nếu con thấy mệt, giảm thời lượng còn một nửa, nhưng vẫn giữ khung giờ. Quan trọng là duy trì thói quen hằng ngày để tiếng Anh trở thành một phần tự nhiên trong cuộc sống, không phải một nhiệm vụ nặng nề.
Tận dụng đa dạng nguồn lực
Công nghệ có thể giúp việc học nhẹ nhàng hơn nếu dùng đúng cách. Bạn chỉ cần chọn một đến hai ứng dụng chính để luyện từ vựng và phát âm, có lộ trình rõ ràng, bài học ngắn, phản hồi kịp thời.
Hãy đặt giới hạn thời gian cho mỗi buổi học trên ứng dụng để con không sa đà vào màn hình. Bên cạnh đó, một bộ sách đọc theo cấp độ là lựa chọn bền vững: bắt đầu từ mức dễ nhất, đọc trọn bộ, rồi mới nâng lên mức tiếp theo. Khi đi trên một “đường ray” ổn định, con sẽ thấy mình tiến bộ đều.
Âm thanh là bạn đồng hành tốt: Tạo một danh sách phát gồm các bài hát và truyện audio phù hợp với lứa tuổi, mở vào buổi sáng khi chuẩn bị đến trường hoặc trước giờ đi ngủ. Những lần nghe thụ động như vậy giúp con quen với nhịp điệu và ngữ âm tự nhiên, đến khi luyện tập lại, con sẽ dễ bắt chước hơn.
Cộng đồng học tập cũng rất hữu ích: Bạn có thể tham gia nhóm phụ huynh cùng mục tiêu để chia sẻ tài liệu, kinh nghiệm, hoặc tổ chức các buổi “đổi nhà” luyện nói: mỗi tuần một gia đình đăng cai, các con luyện hội thoại theo chủ đề. Việc học theo nhóm nhỏ (hai đến ba bạn cùng trình độ) tạo ra không khí vui vẻ, con bớt ngại khi nói trước người khác.
Khi cần, hãy tìm sự hỗ trợ từ giáo viên hoặc chuyên gia: Một vài buổi hướng dẫn về phát âm nền tảng, cách đặt lưỡi và nhả hơi, có thể giúp con sửa các lỗi cứng đầu như /θ/ hay /ð/. Nếu đăng ký lớp học, ưu tiên lớp sĩ số nhỏ, có mục tiêu bài học rõ ràng, có bài tập ngắn gọn và phản hồi cá nhân. Hãy hỏi giáo viên về cách đánh giá tiến bộ hàng tháng để cùng điều chỉnh lộ trình kịp thời.
Sử dụng tiếng Anh mỗi ngày như thói quen của cuộc sống
Muốn tiến bộ, con cần sử dụng tiếng Anh chứ không chỉ “học” tiếng Anh. Hãy xây dựng các tình huống giao tiếp quen thuộc trong ngày để con có cơ hội thực hành.
Buổi sáng, sau lời chào, bạn có thể hỏi “What’s the weather like today?” và gợi ý con trả lời bằng những từ đơn giản như sunny, rainy, cloudy.
Khi chuẩn bị bữa sáng, con có thể luyện cách yêu cầu lịch sự: “Can I have some milk?” hoặc “I’d like a banana.” Trong bữa tối, con mô tả món ăn: “This soup is hot”, “The fish is tasty.”
Trước giờ đi ngủ, hai mẹ con mỗi người nói ba điều tốt trong ngày bằng tiếng Anh, không cần câu dài, chỉ cần đúng ngữ cảnh và phát âm rõ.
Để mở rộng vốn từ, hãy lựa chọn một chủ đề cho mỗi tuần như gia đình, trường học, đồ ăn, việc nhà, sở thích. Cả nhà cùng thống nhất mục tiêu rõ ràng: học 15–20 từ liên quan, ghi vào sổ “cụm từ vàng”, dán nhãn tiếng Anh lên một số đồ vật, và cố gắng dùng chúng trong sinh hoạt.
Ví dụ, tuần “việc nhà”, con có thể nói “Let’s clean up”, “Fold the clothes”, “Set the table.” Cuối tuần, con thực hiện một “báo cáo mini” khoảng một phút để kể về những việc mình đã làm bằng tiếng Anh. Hoạt động này giúp con tổng hợp kiến thức, rèn sự tự tin khi nói trước người khác.
Gặp gỡ người bản xứ cũng là một trải nghiệm tốt nếu có điều kiện. Trước khi tham gia các câu lạc bộ hoặc buổi giao lưu, hãy chuẩn bị một kịch bản ngắn gồm sáu đến tám câu về tự giới thiệu, gia đình, trường lớp và sở thích.
Ở nhà, con luyện trước nhiều lần, ghi âm lại để nghe và điều chỉnh. Khi gặp người thật, con chỉ việc dùng lại những câu quen thuộc, cảm giác lo lắng sẽ giảm đi rất nhiều. Nếu trò chuyện trực tuyến, hãy ưu tiên nền tảng an toàn, có người lớn giám sát và thời lượng vừa phải.
Những lỗi thường gặp khi cho con học tiếng Anh
Trong quá trình đồng hành tiếng Anh cùng con ba mẹ thường gặp những lỗi dưới đây. Ba mẹ cần hiểu rõ để tránh mắc lỗi, lãng phí thời gian cũng như khiến con “sợ, nản” khi học tiếng Anh.
Quá chú trọng ngữ pháp
Một sai lầm phổ biến mà ba mẹ mắc phải là dồn quá nhiều thời gian cho ngữ pháp ngay từ đầu. Khi con phải nhớ hàng loạt cấu trúc, con thường sợ nói vì lo “nói sai”.
Ở giai đoạn nền tảng, hãy đặt trọng tâm vào nghe – nói – từ vựng – cụm câu ngắn. Ngữ pháp nên được giới thiệu thông qua ví dụ thực tế.
Chẳng hạn, trước khi giải thích thì hiện tại đơn, hãy để con nói những câu như “I like apples”, “She goes to school”, rồi mới rút ra quy tắc thêm “s” sau he/she/it. Cách đi từ ví dụ đến quy tắc giúp con hiểu và dùng được ngay, không áp lực.
Không nghe nói tiếng Anh hàng ngày
Chỉ làm bài tập đọc và viết mà ít nghe nói khiến phản xạ ngôn ngữ chậm. Hãy đặt mục tiêu mỗi ngày tối thiểu 10 phút nghe chủ động và 5 phút nhắc lại. Con có thể nghe cùng bản ghi nhiều lần: lần đầu để quen âm, lần hai để bắt chước, lần ba để nói theo mà không nhìn phụ đề.
Ghi âm lại một đoạn ngắn và cùng con nghe lại sẽ giúp con tự nhận ra lỗi phát âm, điều chỉnh vị trí lưỡi, độ dài của nguyên âm và ngữ điệu.
Sử dụng quá nhiều tài liệu cùng lúc
Nhiều gia đình mua rất nhiều sách, cài nhiều ứng dụng, khiến con bị rối và không biết theo bộ nào. Việc thay đổi tài liệu liên tục làm gián đoạn tiến trình, con khó cảm nhận được mình đang đi đến đâu.
Ba mẹ hãy chọn một lộ trình chính và cam kết theo đến hết cấp độ. Tài liệu phụ chỉ nên dùng để đổi không khí vào cuối tuần, không thay thế lộ trình chính. Sau mỗi tháng, cả nhà cùng xem lại sổ “cụm từ vàng” và video nói để thấy kết quả rõ ràng.
Học không đúng trình độ của con
Tài liệu quá khó làm con nản, tài liệu quá dễ thì con không tiến bộ. Một cách kiểm tra đơn giản là quy tắc “hiểu khoảng 80–90%”. Nếu khi đọc truyện con phải dừng lại tra từ liên tục, hãy lùi một cấp độ.
Nếu con đọc liền mạch, trả lời được câu hỏi cơ bản nhưng vẫn còn vài chỗ vấp, đó là mức phù hợp. Khi con làm chủ cấp độ hiện tại, hãy nâng lên cấp tiếp theo. Sự điều chỉnh vừa đủ giúp con luôn có cảm giác chinh phục nhưng không bị quá tải.
Đồng hành cùng con học tiếng Anh không đòi hỏi cha mẹ phải quá rành ngôn ngữ hay có nhiều thời gian. Điều cần thiết là một kế hoạch nhỏ gọn, những hoạt động gắn với đời sống và sự kiên trì mỗi ngày. Hãy bắt đầu bằng vài bước đơn giản: chọn tài liệu phù hợp, cố định khung giờ 20–30 phút, ưu tiên nghe – nói, ghi nhận nỗ lực và tránh so sánh. Khi tiếng Anh trở thành thói quen tự nhiên trong gia đình, con sẽ tiến bộ đều đặn, tự tin hơn trong giao tiếp và sẵn sàng cho những cơ hội mới.
